source: https://peakpodiatry.com.au/2022/09/05/baxters-nerve-entrapment/
อาการปวดส้นเท้า
อาการที่พบบ่อยที่สุดในบริเวณเท้าและข้อเท้าคืออาการปวดส้นเท้า ปัญหาเหล่านี้ส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับฝ่าเท้าอักเสบ มากถึง 20% ของอาการปวดส้นเท้าเรื้อรังมีสาเหตุมาจากการกดทับเส้นประสาทของ Baxter อย่างไรก็ตาม อาการดังกล่าวเป็นสาเหตุของอาการปวดส้นเท้าที่มักถูกมองข้าม
Baxter’s Nerve คืออะไร
เส้นประสาท Baxter หรือที่เรียกว่าเส้นประสาทส้นเท้าด้านล่าง (inferior calcaneal nerve) เป็นกิ่งแรกของเส้นประสาทฝ่าเท้าด้านข้าง (lateral plantar nerve) ซึ่งมีต้นกำเนิดในทาร์ซอลทันเนล (tarsal tunnel) เส้นประสาทนี้มีบทบาทสำคัญในการส่งสัญญาณประสาทสัมผัสและการสั่งการไปยังบริเวณต่าง ๆ ของเท้า เช่น เยื่อหุ้มกระดูกส้นเท้า เอ็นฝ่าเท้าที่ยาว ผิวหนังฝ่าเท้าด้านข้าง และกล้ามเนื้อหลายกลุ่ม รวมถึง abductor digiti minimi, flexor digitorum brevis และ quadratus plantae
เส้นประสาท Baxter สามารถเกิดการหนีบได้ ซึ่งเป็นที่รู้จักกันในชื่อ Baxter’s Nerve Entrapment ภาวะนี้สามารถทำให้เกิดอาการปวดที่คล้ายกับโรคพังผืดใต้ฝ่าเท้าอักเสบ (plantar fasciopathy) ทำให้การวินิจฉัยและรักษาเป็นเรื่องที่ท้าทาย การแยกแยะระหว่างอาการของเส้นประสาท Baxter ที่ถูกหนีบกับอาการของโรคอื่น ๆ จึงเป็นสิ่งจำเป็นในการรักษาที่ถูกต้องและมีประสิทธิภาพ
การเข้าใจถึงตำแหน่งและหน้าที่ของเส้นประสาท Baxter จะช่วยให้แพทย์สามารถวินิจฉัยและรักษาผู้ป่วยที่มีอาการปวดส้นเท้าได้อย่างถูกต้องและเหมาะสมยิ่งขึ้น
Source: https://www.physio-pedia.com/Baxter’s_Nerve_Entrapment
กายวิภาคของเส้นประสาท Baxter
เส้นประสาท Baxter หรือที่เรียกว่าเส้นประสาทส้นเท้าด้านล่าง (inferior calcaneal nerve) เป็นกิ่งแรกของเส้นประสาทฝ่าเท้าด้านข้าง (lateral plantar nerve) ซึ่งเกิดขึ้นภายในทาร์ซอลทันเนล (tarsal tunnel) เส้นประสาทฝ่าเท้าด้านข้างมีส่วนประสาทสัมผัสที่ส่งไปยังเยื่อหุ้มกระดูกส้นเท้า, เอ็นฝ่าเท้าที่ยาว (long plantar ligament) และผิวหนังฝ่าเท้าด้านข้าง และมีเส้นใยประสาทสั่งการที่ส่งไปยังกล้ามเนื้อ abductor digiti minimi, flexor digitorum brevis และ quadratus plantae กิ่งแรกของเส้นประสาทฝ่าเท้าด้านข้างเกิดจากเส้นประสาทฝ่าเท้าด้านข้างใกล้กับจุดแยกของเส้นประสาท tibial หรืออาจเกิดจากเส้นประสาท tibial ก่อนที่จะแยกกัน จากนั้นมันจะลอดผ่านพังผืดชั้นตื้นที่ขอบบนของกล้ามเนื้อ abductor ในระดับนี้พังผืดที่หุ้มกล้ามเนื้อ abductor หนาขึ้นทางด้านข้างเนื่องจากการเสริมแรงจากเอ็น interfascicular ที่ต่อเนื่องกับแผ่นกั้นกล้ามเนื้อกลาง มันเดินทางไปทางปลายระหว่างพังผืดด้านข้างของกล้ามเนื้อ abductor และขอบกลางของกล้ามเนื้อ quadratus เมื่อถึงขอบล่างของกล้ามเนื้อ abductor hallucis มันจะเลี้ยวและเคลื่อนที่ไปทางด้านข้าง ผ่านไปทางหน้า 5.5 มม. ของปุ่มกระดูกส้นเท้าด้านใน (หรือ spur) และระหว่างกล้ามเนื้อ quadratus และ flexor brevis จนถึงเป้าหมายปลายทางที่กล้ามเนื้อ abductor digiti minimi
อาการและสัญญาณของการหนีบเส้นประสาท Baxter รวมถึง:
- อาการปวดแหลมที่ด้านในของส้นเท้า บางครั้งอาจแผ่ไปถึงด้านนอกของส้นเท้า
- รู้สึกแสบร้อนหลังจากยืนหรือนาน ๆ
- อาจมีอาการชาและรู้สึกเสียวซ่า
- อาการปวดจะบรรเทาลงเมื่อพัก
การจัดการการอาการ เส้นประสาท Baxter กดทับ
การจัดการการหนีบเส้นประสาท Baxter รวมถึงการจัดการปัจจัยที่เป็นสาเหตุของภาวะนี้และการรักษาโครงสร้างที่อักเสบรอบ ๆ เส้นประสาท Baxter เช่น พังผืดใต้ฝ่าเท้า
ตัวเลือกการจัดการสำหรับการหนีบเส้นประสาท Baxter ได้แก่:
- การยืดกล้ามเนื้อน่องและพังผืดใต้ฝ่าเท้า
- การใช้อุปกรณ์เสริมเท้าที่ออกแบบเฉพาะเพื่อแก้ไขท่าทางเท้า ซึ่งต้องได้รับการสั่งใช้ที่ถูกต้อง มิฉะนั้นอาจเสี่ยงต่อการกดทับเพิ่มขึ้น
- การบำบัดด้วยคลื่นกระแทก Shockwave Therapy และการบำบัดด้วยคลื่นแม่เหล็ก PMS Therapy เพื่อบรรเทาอาการปวดและการอักเสบ
source: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19825723/
